Co druga kobieta poniżej 20 roku życia doświadcza bolesnych miesiączek – czy też tak masz?

Intensywny ból podbrzusza poprzedzający miesiączkę lub występujący w jej trakcie (najczęściej 1-3 dni) wyklucza wiele kobiet z normalnego funkcjonowania. Część z nich rezygnuje nie tylko z aktywności fizycznej czy kontaktów społecznych, ale ze względu na złe samopoczucie jest zmuszona do absencji w szkole czy pracy. Obecny stan wiedzy pozwala na rozpoznanie źródeł tej dolegliwości oraz zaproponowanie metod łagodzenia bólu menstruacyjnego.

W trakcie miesiączki dochodzi do złuszczenia śluzówki macicy – co jest przyczyną pojawienia się lokalnego stanu zapalnego, który stymuluje skurcze macicy. Może to powodować dyskomfort w okolicy podbrzusza i jeśli nie wymagają leków przeciwbólowych – nie muszą budzić niepokoju (ale wciąż można pracować z tym dyskomfortem).

Jak rozpoznać bolesną miesiączkę (objawy)?

W trakcie miesiączki dochodzi do złuszczenia śluzówki macicy – co jest przyczyną pojawienia się lokalnego stanu zapalnego, który stymuluje skurcze macicy. Czasami wytwarzana  ilość prozapalnych prostaglandyn i tromboksanów (substancje, które m.in. działają prozapalnie oraz nasilają skurcze mięśni i naczyń macicy) jest tak duża, że powoduje to silny ból podbrzusza.

Istnieje podział na bolesne miesiączkowanie pierwotne i wtórne – pierwotne pojawia się praktycznie od początku menstruacji (nieznana jest przyczyna, dlaczego tak wiele kobiet wytwarza nadmierną ilość substancji prozapalnych), natomiast bolesne miesiączkowanie wtórne  obserwujemy, gdy dolegliwości zaczynają się w późniejszym okresie życia kobiety. 

Ból bywa zwiastunem miesiączki oraz pojawia się najczęściej pierwszego dnia cyklu – skurcze, bóle brzucha, ból pleców często promieniujący do nóg. Nierzadko towarzyszą mu też objawy z układu pokarmowego – biegunka, wzdęcia, nudności i niestrawność. Kobiety doświadczające bolesnych miesiączek często skarżą się również na bóle głowy, zmęczenie i ogólną apatię. 

Dlaczego mam bolesną miesiączkę? Przyczyny

Oprócz czynnika hormonalnego ból miesiączkowy może być spowodowany zastojami krwi ( zaburzeniami krążenia w obszarze miednicy), zrostami po zabiegach operacyjnych czy zapaleniach w jamie brzucha lub miednicy. Napięcia tkanek w obszarze brzucha, miednicy i nóg oddziałują także na mięśnie dna miednicy, co wpływa na dyskomfort odczuwany w trakcie krwawienia. 

Jedną z poważnych przyczyn bolesnych miesiączek mogą być zmiany chorobowe: torbiele jajników,, endometrioza lub adenomioza, mięśniaki macicy, policystyczne jajniki. Odpowiednie rozpoznanie powinien postawić lekarz specjalizujący się w diagnostyce przyczyn bolesnych miesiączek.

Co pomaga na bolesne miesiączki? 

• Leki przeciwbólowe z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych to najczęściej stosowana metoda łagodzenia bólu menstruacyjnego, choć nie bez znaczenia ma ich oddziaływanie na narządy układu pokarmowego. Dlatego warto skorzystać z innych opcji, aby lek traktować jako ostateczność.
• Dieta przeciwzapalna – eliminacja żywności wysoko przetworzonej, tłuszczów trans, cukru, produktów mlecznych na rzecz warzyw (zwłaszcza zielonych), dobrej jakości olejów i białka.
• Zioła – napary ziołowe z mieszanki n.p. kozłka lekarskiego, szałwi, ziela ruty, ziela pięciornika gęsiego, liści malin.

Odpowiednio dobrane ćwiczenia gimnastyczne  są uznane za czynnik skutecznie redukujący ból miesiączkowy.   Aby zmniejszyć napięcie i intensywność odczuwanego bólu doskonale sprawdzają się ćwiczenia oddechowe – redukują ogólne pobudzenie nerwowe a oddech przeponowy dodatkowo stymuluje prawidłowy ruch narządów wewnętrznych i płynów w jamie brzucha. 

Włączenie ćwiczeń rozciągających i relaksacyjnych w drugiej fazie cyklu, przed miesiączką, redukuje nadmierne napięcia mięśni i zwiększa ruchomość stawów. Jeśli nie występują bardzo obfite krwawienia warto zaopatrzyć się w termofor (suchy – pestki wiśni lub wypełniony wodą) i ogrzać podbrzusze lub/i dół pleców – ciepło wpływa rozluźniająco i może przynieść ukojenie. 

TENS czyli przezskórna elektrostymulacja nerwów to prosty zabieg, który po przeszkoleniu przez fizjoterapeutkę uroginekologiczną można wykonywać w warunkach domowych. Odpowiednio dobrane parametry redukują odczuwanie bólu w czasie skurczu. W naszym centrum fizjoterapii udzielamy takiego instruktażu.

Fizjoterapia przed miesiączką to  techniki terapii manualnej mające na celu rozluźnienie napiętych tkanek okolicy tułowia ze szczególnym uwzględnieniem podbrzusza i mięśni dna miednicy. W Fizjo Pelvi dodatkowo sięgamy po technologię wykorzystującą falę radiofrekwencyjną (INDIBA).

Warto sięgnąć po różne metody łagodzenia bólu i wybrać te, które nam przynoszą ulgę.

Po porodzie bolesne miesiączki ustępują – prawda czy fałsz?

Często powielanym mitem jest twierdzenie, że bolesne miesiączki kończą się po porodzie. Mimo iż, czasami faktycznie kobiety zgłaszają zmniejszenie dolegliwości po porodzie to nie jest niestety standardem. Zdarza się też, że miesiączki bywają bardziej bolesne (np. po porodzie przez cesarskie cięcie ze względu na powstanie zrostów wewnątrzotrzewnowych). Wszystko zależy od przyczyny bólu miesiączkowego i możliwości jej rej zmniejszenia lub całkowitej eliminacji.

Czy bolesna miesiączka jest dziedziczna?

Skłonność do występowanie bolesnych miesiączek może być charakterystyczna dla kobiet z danej rodziny (matka – córka) np. ze względu na predyspozycję do endometriozy czy dysbalansu hormonalnego. Jednak stwierdzenie “moja mama miała bolesne miesiączki ja pewnie też tak będę cierpieć” nie ma pełnego uzasadnienia.  Na większość czynników mamy jednak wpływ – codzienne wybory żywieniowe i ruchowe, konsultacja ze specjalistami z zakresu równowagi hormonalnej oraz zadbanie o komfort psychiczny – to wszystko może spowodować, że inaczej będziemy funkcjonować w czasie menstruacji.

Gdzie szukać pomocy przy bolesnych miesiączkach?

Jeśli ból wymaga zażycia środków przeciwbólowych (a czasem te środki nie przynoszą ulgi), jeśli występuje stały dyskomfort nie podlegający zmianie w ciągu dnia, jeśli ból uniemożliwia codzienne aktywności i pracę – to jest sygnał, że może warto zwrócić się do specjalisty w celu diagnostyki i poznania przyczyny takiego stanu. Równolegle może być wdrożona dieta  przeciwzapalna oraz fizjoterapia uroginekologiczna, która ma na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych, redukcję napięcia oraz poprawę przepływu płynów w tkankach nawet, jeśli pacjentka rozpoczyna dopiero diagnostykę. Pamiętaj, że do fizjoterapeuty możesz przyjść w dowolnym momencie cyklu menstruacyjnego, nie potrzebne jest skierowanie lekarskie.

Specjalistami zajmującymi się diagnostyką w  zakresie bolesnych miesiączek jest ginekolog i/lub endokrynolog w razie podejrzenia  występowania  zaburzeń hormonalnych. Jeśli istnieje podejrzenie endometriozy, warto skonsultować się ze specjalistami w tym zakresie – z każdym rokiem rośnie świadomość tej choroby a także zwiększa się liczba specjalistów-ginekologów potrafiących prawidłowo ją diagnozować i wspierać w leczeniu. 

Warto skonsultować się z dietetykiem klinicznym w ramach uzupełnienia ewentualnych niedoborów oraz wprowadzenia odpowiedniej dla danej osoby interwencji żywieniowej. Częste problemy zapalne w układzie pokarmowym wymagają wsparcia dietetycznego i mogą przynieść bardzo dużą poprawę codziennego i „miesiączkowego” komfortu. 

Fizjoterapia uroginekologiczna jest nieocenioną pomocą w przypadku bolesnych miesiączek. Niezależnie od rzeczywistej przyczyny (diagnozę stawia lekarz) podjęte działania w ramach terapii – poprawa postawy ciała, prawidłowy oddech (działający też na zmniejszenie napięcia), przywrócenie prawidłowej ruchomości narządów (tak! nasze organy powinny się swobodnie ruszać) oraz prawidłowej pracy mięśni dna miednicy – wpływają na znaczną poprawę komfortu w trakcie menstruacji. Często nauka „autoterapii” w przypadku bólu pozwala na zupełną rezygnację z przyjmowania środków przeciwbólowych.